Testy point-of-care (POCT) stanowią nowoczesny i stale rozwijający się dział diagnostyki in vitro. Badania te wykonuje się w miejscu opieki nad pacjentem, w jednostkach opieki zdrowotnej, karetkach, izbach przyjęć, oddziałach intensywnej terapii czy w trakcie wizyty u chorego przez wyspecjalizowany personel medyczny (lekarze, pielęgniarki czy ratownicy).
Diagnostyka point-of-care jest przeprowadzana w łatwo dostępnym materiale biologicznym – w próbkach pełnej krwi włośniczkowej lub żylnej, w moczu, stolcu, rzadziej w osoczu czy pocie lub ślinie.
-Według szacunków ekspertów środki finansowe przeznaczane na badania w miejscu opieki nad pacjentem (point of care testing - POCT) stanowią w krajach wysokorozwiniętych około 30% całkowitych wydatków na diagnostykę in vitro. Liczba badań wykonywanych w tym trybie w Polsce nie jest duża, ale będzie wzrastać. Przyczyn jest wiele – począwszy od zapisów ustawowych i rozporządzeń ministerialnych, poprzez rekomendacje KIDL, jako efekt wydłużenia czasu oczekiwania na wyniki badań w dobie centralizacji laboratoriów, skończywszy na postępie technologicznym. W Japonii i Europie zachodniej prognozuje się w najbliższych latach wprowadzenie diagnostyki POC do gabinetów lekarskich podstawowej opieki zdrowotnej – wyjaśnia w komentarzu dla portalu LabNews.pl, dr hab. Przemysław Tomasik – lekarz pediatra, specjalista diagnostyki laboratoryjnej, konsultant wojewódzki ds. diagnostyki laboratoryjnej z Zakładu Biochemii Klinicznej Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum w Krakowie.
W jakich badaniach stosuje się technikę point-of-care?
Niezbędny panel badań dostępny do wykonania w Szpitalnym Oddziale Ratunkowym:
- gazometria i elektrolity
- glukoza
- hemoglobina i hematokryt
- troponina
Maksymalny przewidywany czas oczekiwania na wyniki parametrów laboratoryjnych wykonywanych w Medycznym Laboratorium Diagnostycznym dla Szpitalnego Oddziału Ratunkowego wynosi do 60 minut.
Zalety POCT
-
Skrócenie turn-around-time (TAT), czyli czasu od wydania zlecenia wykonania badania do uzyskania wyniku
-
Szybsze decyzji przez personel medyczny
-
Łatwiejsze monitorowanie pacjentów
-
Skrócenie czasu hospitalizacji pacjentów
-
Zredukowanie błędów przedanalitycznych
-
Wygoda stosowania
-
Zmniejszenie całkowitych kosztów leczenie
-
Łatwość w wykonaniu oznaczeń
Zdarza się, że jakość badań POCT odbiega od jakości wykonywanych oznaczeń w laboratoriach. Duży wpływa na to ma wykonywanie badań przez niedostatecznie wykształcony personel. Dlatego też zapewnienie systemu kontroli jakości niezbędnej do funkcjonowania aparatury jest konieczne.
-Zapewnienie wysokiej jakości badań POC jest trudne – w szpitalach konieczne jest wsparcie ze strony pracowników laboratoriów, którzy powinni prowadzić szkolenia oraz nadzorować kontrolę jakości. Krajowa Izba Diagnostów Laboratoryjnych w porozumieniu z krajowymi konsultantami z ratownictwa medycznego i anestezjologii opracowała wytyczne, które nakładają na jednostki ochrony zdrowia obowiązek zabezpieczenia jakości badań wykonywanych w miejscu opieki, porównywalnej z jakością badań wykonywanych w laboratorium. W przypadku gabinetów POZ pomoc laboratorium w nadzorowaniu systemów POCT raczej nie będzie możliwa, należy rozważyć więc wprowadzenie odpowiednich szkoleń lekarzy w ramach specjalizacji – podkreśla dr hab. Przemysław Tomasik.
Magdalena Zając
ŹRÓDŁA:
http://www.diagnostykalaboratoryjna.eu/journal/DL1.49.P.49.pdf
http://www.pediatric.theclinics.com/article/S0031-3955(05)70329-1/abstract
file:///C:/Documents%20and%20Settings/biznes3.FILES/Pulpit/10200-13531-1-PB.pdf
