Pierwsze konferencje były organizowane przez pana profesora Mieczysława Chorążego, który w latach siedemdziesiątych utworzył cykl „Jesiennych Spotkań Naukowych”. Były to czasy, kiedy trudno uzyskiwało się pozwolenie na wyjazd za granicę, nie było literatury fachowej więc każdy kontakt z pracownikami naukowymi z zagranicy był niezwykle cenny a Pan Profesor dobrze rozumiał konieczność bezpośrednich kontaktów naukowych. Dzisiaj także właściwa komunikacja i bezpośrednia wymiana doświadczeń i koncepcji powinna być podstawą nauki, bez tego niemożliwy jest jej rozwój – wyjaśnia profesor Joanna Rzeszowska Przewodnicząca Komitetu Naukowego Gliwickich Spotkań Naukowych – Zaczęliśmy organizować te konferencje, by umożliwić sobie, swoim współpracownikom i studentom takie bezpośrednie kontakty z pracownikami innych laboratoriów polskich i zagranicznych, chcieliśmy utworzyć miejsce wymiany doświadczeń i informacji o prowadzonych pracach naukowych.
Problematyka Gliwickich Spotkań Naukowych obejmuje wykorzystanie biologii, genetyki molekularnej i bioinformatyki w badaniach nad rakiem, począwszy od badań podstawowych do zastosowań klinicznych. Tematykę konferencji w tym roku stanowiły:
- regulacja ekspresji genów,
- działanie reaktywnych form tlenu,
- proteomika i metabolomika,
- naprawa DNA podczas starzenia i karcenogenezy,
- rola odżywiania w prewencji nowotworów.
Tematyka spotkań jest dość zróżnicowana i obejmuje między innymi zagadnienia z zakresu kancerogenezy, metod leczenia i walki z nowotworami, czy wolnych rodników – tłumaczy Pani Profesor – każda sesja ma nieco inny się motyw przewodni. Na każdej konferencji mamy sesje organizowane przez Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie i Politechnikę Śląską, jesteśmy również otwarci na osoby z innych ośrodków akademickich, czy naukowo-badawczych. Organizatorzy reprezentują rożne dziedziny, są między nimi biologowie, lekarze, chemicy, informatycy i automatycy od procesów regulacji, tworzymy środowisko interdyscyplinarne. Sesja, którą organizowałam w tym roku, skupiała się wokół tematu wolnych rodników i reaktywnych form tlenu. Doniesienia dedykowane temu zagadnieniu poświęcone były pojawianiu się wolnych rodników w komórkach nowotworowych, ich roli w procesach naprawy DNA, komunikacji między komórkami, roli w regulacji ekspresji. Temu ostatniemu zagadnieniu świat nauki poświęca dość mało uwagi, natomiast mam nadzieję, że w perspektywie kilku następnych lat ta sytuacja ulegnie zmianie. Zamysł organizowania interdyscyplinarnej konferencji sprawdza się już od lat. Nawet jeżeli ktoś przyjeżdża na Gliwickie Spotkania Naukowe i jest bardzo dobrze zorientowany w którymś z tematów, to zawsze dowie się czegoś nowego z dziedziny pokrewnej. Natomiast myślę, że same procesy nowotworowe są spoiwem łączącym rożne podejścia i spojrzenia na tematykę podejmowaną na naszych Spotkaniach.
Na pytanie komu dedykowane są Gliwieckie Spotkania Naukowe, Pani Profesor odpowiedziała:
Uczestniczyć może każdy kto się zgłosi. A ponieważ jednym z nadrzędnych założeń organizatorów jest przybliżenie światowych osiągnięć nauki polskim słuchaczom, zapraszamy każdego, kto jest zainteresowany tematyką podejmowaną podczas spotkań, bez względu na to, czy jest to student, doktor, czy profesor. Zależy nam, by konferencja była stricte naukowa, a nie komercyjna. Staramy się stworzyć takie warunki, w tym finansowe, by w Spotkaniach mogła uczestniczyć jak największa grupa młodych, którzy nie posiadają grantów lub innych źródeł dodatkowego finansowania. Obserwując przez lata środowisko naukowe, z przykrością należy przyznać, że ciągle nakłady na naukę w Polsce są niższe niż w innych krajach europejskich, młodzi polscy naukowcy, doktoranci mają mniejsze szanse na prowadzenie badań na wysokim poziomie i uczestniczenie w międzynarodowym życiu naukowym. Dlatego też dbamy, by Gliwickie Spotkania Naukowe były miejscem sprzyjającym rozwojowi młodych naukowców. Naszymi słuchaczami są również studenci starszych lat studiów, którzy mogą zetknąć się z problematyką, zaobserwować w jaki sposób przedstawia się wyniki prac naukowych, podszlifować swój angielski i w ogóle zorientować się jak wyglądają takie imprezy.
W konferencji wzięli udział wykładowcy z czołowych ośrodków europejskich, także z USA i Kanady, jak również liderzy zasłużonej w badaniach nad nowotworami organizacji „European Association for Cancer Research”. Staramy się również zapraszać praktyków na co dzień pracujących w dobrych laboratoriach, którzy zajmują się zagadnieniami z dziedzin pokrewnych naszej, by mieć możliwość podyskutowania z nimi i wymiany doświadczeń – tłumaczy Pani Profesor. W tym roku mieliśmy bardzo ciekawe wykłady, między innymi profesora Leona Mullendersa z Leiden University w Holandii, który opowiadał o mechanizmie regulującym odpowiedź komórek na uszkodzenie w materiale genetycznym tzw. mechanizmie DDR (z angielskiego DNA damage response). Zmiany w tym mechanizmie prowadzą do niestabilności genetycznej, mutacji i procesów patologicznych między innymi takich jak nowotwory. Niezwykle interesujące prelekcje wygłosili również inni naukowcy z Holandii, prof. Anke van den Berg i dr Joost Kluiver z Uniwersytetu Groningeni, którzy opowiedzieli o opartych na RNA komórkowych mechanizmach regulacyjnych, referat dr Kluivera dotyczył zmian w długich niekodujących się cząsteczkach RNA uczestniczących w reorganizacji chromatyny, a wykład prof. Van den Berg roli mikroRNA w powstawaniu nowotworów takich jak chłoniaki (The role of microRNAs in B cell Hodgkin and non-Hodgkin lymphoma). Fascynujący referat wygłosił również Nikolaos Sfakianakis z Uniwersytetu Mainz w Niemczech, który zajmuje się matematycznym modelowaniem zjawisk biologicznych. Podczas spotkań zaprezentował matematyczne modelowanie inwazji komórek nowotworowych w tkankę prawidłową (Numerical study of cancer invasion of extracellular matrix) a wykład był bogato ilustrowany filmami prezentującymi ruch różnych komórek.
Gliwickie Spotkania Naukowe są więc platformą wymiany doświadczeń, poszerzania horyzontów, nabywania nowych kontaktów, czy dają możliwość zaprezentowania własnych wyników badań. Ich misją jest również pokazanie studentom środowiska naukowego i możliwości jakie ono stwarza. Co roku przyjeżdżają na Konferencję studenci ostatnich lat studiów, którzy zapoznając się z pracami prowadzonymi w różnych ośrodkach naukowo-badawczych i laboratoriach orientują się jaka tematyka mogłaby ich interesować i gdzie mogliby aplikować o staż, czy wykonywanie pracy doktorskiej.
W programie konferencji oprócz sesji z wykładami organizowana jest sesja plakatowa, podczas której prace oceniane i nagradzane są przez międzynarodową Komisję złożoną z pracowników naukowych rożnych ośrodków. Konferencja daje także możliwość uczestniczenia w spotkaniach towarzyskich, dzięki którym w luźniejszej atmosferze można nawiązywać nowe kontakty, czy po prostu porozmawiać.
Organizatorzy przedsięwzięcia zapowiadają, iż w przyszłym roku również odbędzie się kolejna edycja Gliwickich Spotkań Naukowych. Tak jak dotychczas tematyka będzie dotyczyła procesów powstawania nowotworów, uszkodzeń oraz naprawy DNA i regulacji ekspresji genów. Za rok najprawdopodobniej zwrócimy uwagę na strukturę RNA, mikroRNA. Chcemy również rozbudować część dotyczącą bioinformatyki.