Transportery ABC (wiążące ATP, ATP-Binding Cassette Transporters) należą do rodziny wielodomenowych białek błonowych, które uczestniczą w transporcie różnych substancji przez błony biologiczne. Hydroliza ATP wyzwala energię potrzebną nie tylko do przemieszczania rozmaitych substratów, ale do przeprowadzania procesów nie związanych z translokacją, np. naprawa DNA.
Budowa tych białek pozostała wysoce konserwatywna. W komórkach eukariotycznych występuje kaseta wiążąca ATP oraz rejon przezbłonowy, który przebija błonę lipidową. Działanie transporterów ABC jest różnorodne. U bakterii uczestniczą w imporcie dokomórkowym niezbędnych substancji takich jak cukry, jony metali czy witaminy. W komórkach eukariotycznych transportery ABC przenoszą związki z komórek na zewnątrz bądź kierując je do innych organelli.
Intensywne badania genetyczne, zwłaszcza ukończenie Projektu Poznania Genomu Ludzkiego (Human Genome Project) pozwoliło na zidentyfikowanie tej rodziny białek. U człowieka występuje 51 białek rodziny ABC, a geny kodujące te białka podzielono na 7 podrodzin. Mutacje w obrębie tych genów powodują choroby takie jak genetycznie uwarunkowane zaburzenia w przemianach żółci i cholesterolu, zwyrodnienia siatkówki czy mukowiscydozy.
Nadekspresja białek ABC wywołuje oporność na chemioterapię nowotworów u ludzi. W przypadku roślin, białka ABC biorą udział w transporcie hormonów, wytwarzaniu kutykuli, wydzielaniu metabolitów wtórnych, procesach detoksyfikacji czy odporności.
Dr Joanna Banasiak z Instytutu Chemii Bioorganicznej PAN w Poznaniu omawia powyższe zagadnienie.
Źródła:
http://biuletynfarmacji.wum.edu.pl/1103Bamburowicz/Bamburowicz.html
http://tele-lekarz.pl/Biologia/Transportery-Abc-Ang-Abc-Transporters/
http://efs.wup.poznan.pl/att/stypendia/2014/Biala_Wanda.pdf
