Aptamery dna w diagnostyce i terapii przeciwnowotworowej

(PROJEKT NR P-217)

Antynowotworowe białko:

Białko supresorowe p53 jest jedną z ważniejszych cząsteczek przeciwdziałających transformacji nowotworowej. Określane jest często jako „strażnik genomu” gdyż w odpowiedzi na różnego rodzaju stresy, ten czynnik transkrypcyjny prowadzi m.in. do zatrzymania cyklu komórkowego lub apoptozy. Dlatego komórki nowotworowe wykształciły mechanizmy upośledzające funkcjonowanie p53, głównie na drodze nadekspresji negatywnych regulatorów funkcji p53 lub  mutacji i delecji w obrębie p53. Kluczowa rolę negatywnego regulatora p53 odgrywa białko MDM2 (ang. murine double minute 2). Nadekspresję tego białka obserwuje się w wielu nowotworach. Jednocześnie wykazano iż uwolnienie białka p53 spod kontroli Mdm2 powoduje regresję tego typu nowotworów.

Do chwili obecnej przeciwnowotworowe strategie terapeutyczne opierały się głównie na cytotoksycznej chemioterapii. Alternatywą może być zastosowanie małocząsteczkowych inhibitorów oddziaływania p53-MDM2 prowadzącego do uwolnienia aktywnego białka p53 i w konsekwencji zablokowania wzrostu i regresji nowotworów. Ostatnie lata przyniosły odkrycie kilku klas antagonistów oddziaływania p53-MDM2, jednak wszystkie te związki są substancjami niskocząsteczkowymi lub peptydami. Do tej pory jednie grupa naukowców z UJ zidentyfikowała aptamery zdolne do wiązania MDM2 lub/i antagonizowania oddziaływania tego białka z p53. Cząsteczki te stanowią ofertę niniejszego projektu.

Zalety unikalnych aptamerów DNA:

• aptamery DNA posiadające wysoką specyficzność i wysokie powinowactwo względem N-końcowej domeny białka MDM2, która jest odpowiedzialna za wiązanie do białka p53;
• potwierdzona stabilność aptamerów w surowicy i w środowisku komórkowym;
• potwierdzona aktywność w modelach komórkowych;
• potencjalne zastosowanie terapeutyczne w leczeniu chorób nowotworowych oraz do wytwarzania odczynnika do diagnostyki, detekcji lub znakowania.

Aptamery DNA w zastosowaniu w terapii przeciwnowotworowej oraz w diagnostyce stanowią przedmiot zgłoszenia patentowego. Dalsze prace nad ich rozwojem prowadzą naukowcy Wydziału Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii UJ.

Centrum Innowacji, Transferu Technologii i Rozwoju Uniwersytetu (CITTRU) poszukuje podmiotów zainteresowanych współpracą przy dalszym rozwoju i  komercjalizacji tej innowacji zwłaszcza w zakresie nabycia licencji na opisane aptamery DNA oraz ich zastosowanie.

Szczegółowej informacji w sprawie udzieli:

dr Klaudia Polakowska -  broker innowacji CITTRU UJ

tel. +48 12 663 3832,  klaudia.polakowska@uj.edu.pl